تاثیر گذارترین عامل در فرسودگی قطعات گرما است. قطعات سخت افزاری کامپیوتر به واسطه فعالیت خود، گرمای بسیار زیادی را تولید میکنند. این دما بعضا در زمان پردازشهای سنگینی چون رندر چنان بالا میرود که در صورت عدم وجود سیستم کولینگ مناسب توانایی ذوب اجزا و اتصالات داخلی را داراست.
از این رو برای کامپیوتری که قرار است پردازشهای سنگینی مثل اجرای بازی را انجام دهد، داشتن یک سیستم خنک کننده مناسب امری ضروری به نظر میرسد. حال این که چه نوع سیستم خنک کنندهای مورد نیاز شماست، تا حد زیادی به بودجه و کاربرد شما بستگی دارد. مسلما بودجهای که برای یک سیستم متوسطی که گاهی هم با آن بازی میکنید بسیار کمتر از بودجهایست که بایستی بابت یک سیستم با پردازنده اورکلاک شده هزینه کرد.
عواملی چون نورپردازی، برندینگ و راندمان میتوانند منجر به افزایش هزینه نهایی برای خرید سیستمهای خنک کننده شوند. عوامل متعددی چون بودجه، توان حرارتی، میزان نویز و حتی ابعاد در قیاس با کیس در تهیه سیستم خنک کننده موثر هستند. اما پیش از هر چیزی برای تهیه سیستمهای خنک کننده، بایستی به نیاز خود رجوع کنید. بسته به نیاز کاربران، کاربرد و میزان راندمان، خنککنندههای پردازنده، به شکلی کلیتر در دو دستهبندی خنککنندههای هوایی (air coolers) و خنک کنندههای آبی (water coolers) تولید میشوند.
خنککنندههای هوایی (air coolers)
خنک کنندههای هوایی (air coolers)، که قیمت بسیار پایینتری نسبت به خنک کنندههای آبی دارند، پرطرفدارترین و در عین حال سادهترین سیستمهای خنک کننده برای کنترل دمای پردازنده و سایر قطعات کامپیوتر هستند؛ چرا که بیشتر پردازندههای موجود در بازار (از جمله پردازندههای Intel و AMD) به صورت معمول، محصول خود را با این نوع خنک کنندهها در دسترس مشتری قرار میدهند.
خنککنندههای هوایی که ترکیبی از دفع کنندههای حرارتی فلزی (heat sink) و فن هستند با قرار گرفتن مستقیم روی پردازنده، جریان هوای گرم را از اطراف آن به بیرون میکشند. از طرفی دیگر فن دومی بذای ایجاد فشار هوای مثبت در کیس جاگذاری میشود تا از بالا رفتن دمای قطعات جلوگیری کند. مزایای این نوع خنک کنندهها نسبت به نوع آبی آن، قیمت ارزانتر، نصب سادهتر و در دسترس بودن بیشتر است.
البته قطعا این نوع خنک کنندهها بینقص نخواهند بود. شاید اصلیترین معضل این نوع کولرها بهرهوری نسبتا پایین آنها، به خصوص در زمانهایی که زمانهایی که پردازنده در حالت اورکلاک قرار میگیرد، باشد. بسیاری از این فنها نمیتوانند از پس خنک کردن پردازنده در این اسکیل باشند، همین امر سبب میشود تا پردازنده نتواند زمان زیادی در بالاترین سطح فرکانس خود عمل کرده، در نتیجه سرعت پردازش اطلاعات تا حد قابل توجهی کاهش پیدا میکند.
صدای بسیار زیاد و نویز این نوع فنها از جمله مشکلات دیگر آنها است که در دراز مدت میتواند عوامل نارضایتی کاربر را برانگیزد. اما در مجموع این خنک کنندهها به علت در دسترس پذیری بیشتر، قیمت پایینتر و راندمان مناسب در مدلهای بالارده گزینه محبوبتری برای عموم کاربران هستند.
خنک کنندههای آبی (water coolers)
سیستم خنک کننده آبی ورژن مدرنتری در سیستمها خنک کننده هستند که به وسیلهی لولههای انتقال حرارتی که حاوی یک مایع یا گاز ویژهای هستند گرما را منتقل میکنند. این نوع خنک کنندهها در مقایسه با فنهای هوایی، قدر فوق العاده بیشتری در خنک کردن قطعات مختلف کامپیوتر دارند. این نکته زمانی که پردازشهای سنگینتر انجام میدهید، مشهود خواهد بود.
در این نوع سیستمها یک پمپ کوچک در قسمت بالای CPU نصب می شود که نوعی مایع که غالبا ترکیبی از آب مقطر و یک مایع هادی حرارت (غالبا از خانواده فلوئوروکربنها) است را در لولههای کوچک و انعطاف پذیری متشکل در یک حلقه بسته، به گردش در می آورد. این گردش، حرارت CPU از طریق یک قطعه مسی که زیر پمپ قرار گرفته، به مایع انتقال میدهد.
مایع مذکور که حالا دمای آن بالا رفته، از طریق چندین لوله کوچک به یک رادیاتور کوچک که می تواند در قسمت جلو، عقب یا بالای کیس کامپیوتر قرار داده شود، انتقال داده میشود و در رادیاتور به کمک چندین فن که برای عملکرد بهتر در قسمتهای مختلفی از آن تعبیه شدهاند، خنک میشود و دوباره به CPU انتقال داده میشود. این روند به صورت مکرر صورت میگیرد.
این خنک کنندههای مایع، بنا به میزان شخصی سازی و انعطاف پنل خنک کننده، خود به دو دسته خنککنندههای AIO یا مدار بستهی آبی (closed loop – All In One coolers) و خنک کنندههای مدار باز (open Loop coolers) تقسیم میشوند.
خنککنندههای AIO یا مدار بستهی آبی (closed loop – All In One coolers)
خنککنندههای AIO یا مدار بستهی آبی در واقع کیتهای از پیش ساخته شدهای هستند که قابلیت شخصی سازی نداشته و در رنگ، ظاهر و مدل بسیار محدود تولید میشوند. در این نوع خنک کنندهها شما جز به فرم پیش فرض توانایی پیاده سازی سیستم کولینگ را نخواهید داشت.
به صورت کلیتر اگر قصد خنک سازی قطعات یا بخشهای خاصی از کامپیوتر خود را دارید، کیتهای از پیش ساخته شده یا خنک کنندههای مدار بسته انتخاب بهتری برای شما خواهند بود. این سیستمها ارزانتر از مدل مدار باز بوده و نیاز کاربران حرفهای را به شکل کامل برطرف میکنند، از طرفی استفاده و نصب آنها نیاز به دانش فنی خاصی نخواهد داشت.
خنک کنندههای مدار باز (open Loop coolers)
در مقابل خنک کنندههای مدار باز، که به آنها خنک کنندههای آبی شخصی سازی شده نیز میگویند، در عین ارائهی راندمان و ظاهر بهتر، از ساختار پیچیدهتری نیز برخوردار هستند. نصب این نوع خنک کنندهها نیازمند دانش فنی، تجربه و البته اجزای متعددی است.
برای نصب این نوع خنک کنندهها نیازمند اندازه گیری، برش و اتصالات صحیح و متناسب درون کیس هستیم، همین امر باعث گران قیمت تمام شدن این نوع خنک کنندهها میشود. مزایای این نوع خنک کنندهها نسبت به مدلهای مدار بسته خود، قابلیت شخصی سازی بیشتر و ظاهر زیباتر است. استریمرها و بازیکنان حرفهای برای دستیابی به راندمان بسیار بالا ازاین نوع خنک کنندههای مایع استفاده میکنند.
سیستم خنک کننده مایع ایسوس ROG Strix LC 240 RGB
سیستم خنک کننده مایع مدار بسته ROG Strix LC 240 RGB ایسوس در ابعاد کلی ۲۸۰x۱۴۰x۲۳ میلیمتر و بهره گیری از دو عدد فن و دو لوله ۳۸ سانتیمتری عرضه شده است. این مدل مطابق با جدیدترین فناوریهای کولینگ ایسوس و با بهرهگیری از هیت سینک مسی طراحی شده و برای جلوه نمایی هرچه بیشتر در رنگ سفید و همرا با نورپردازی قابل کاستومایز RGB تولید شده است.
این خنک کنندههای مایع جدید ایسوس در سه مدل با رادیاتورهای آلومینیومی ۱۲۰ میلیمتر، ۲۴۰ میلیمتر و ۳۶۰ میلیمتری عرضه میشوند که مدل معرفی شده یک گزینه مناسب برای کامپیوترهای گیمینگ بالارده است. درصورت اورکلاک مدل مشابه با رادیاتور ۳۶۰ میلیمتری گزینه مناسبی خواهد بود. فن فوق از سوکتهای LGA 115x,1366, 2011, 2011-3, 2066 و سوکتهای AM4, TR4 پشتیبانی میکند.
سیستم خنک کننده مایع گرین GLACIER 240 ARGB
سیستم خنک کننده مایع مداربستهی گرین GLACIER 240 ARGB در ابعاد کلی ۱۲۰x۱۲۰x۲۵ میلیمتر و بهره گیری از دو عدد فن ۱۲۰ میلیمتری و دو لوله عرضه شده است. فن فوق از سوکتهای LGA 115x,1366, 2011, 2011-3, 2066 و سوکتهای AM4, TR4 پشتیبانی میکند.
سری GLACIER ARGB سومین نسل از خنک کنندههای مایع گرین محسوب میشوند که علاوه بر همراه داشتن تمام ویژگی های نسل های قبل مانند واترپمپ فوق العاده کم صدا، موتور نه پل مجهز به هسته با تکنولوژی Ceramic Bearing، واتربلاک مسی با تکنولوژی Micro Channel، رادیاتور جدید با بازدهی بیشتر و البته نورپردازی فوق العاده چشم نواز ARGB مجهز شدهند.
سیستم خنک کننده مایع ایسوس TUF Gaming LC 240 RGB
سیستم خنک کننده مایع مدار بسته ROG Strix LC 240 RGB ایسوس در ابعاد کلی ۳۷۲x۲۲۱x۱۰۰ میلیمتر و بهره گیری از دو عدد فن ۱۲۰ میلیمتری و دو لوله نیکلی عرضه شده است. این مدل مطابق با جدیدترین فناوریهای کولینگ ایسوس و با بهرهگیری از هیت سینک مسی طراحی شده و برای جلوه نمایی هرچه بیشتر سیستم نورپردازی ARGB و امکان شخصیسازی آن از طریق نرمافزار Aura Sync همچنان در اختیار کاربران قرار گرفته است.
این مدل تا حد زیادی مشابه سیستم خنک کننده مایع ایسوس ROG Strix LC 240 RGB است با این حال طراحی منحصر به فرد تیغهها و شیارهای موجود بر روی آنها افزایش جریان را ممکن ساخته است. لازم به ذکر است که در فهرست سوکتهای مورد پشتیبانی، به غیر از سوکت AM۴ همچنان پلتفرم دیگری به چشم نمیخورد، بنابراین به این نکته پیش از تهیه و خرید محصول توجه ویژهای را داشته باشید.
سیستم خنک کننده مایع ایسوس ROG Ryujin 240
سیستم خنک کننده مایع مدار بسته ROG Ryujin 240 ایسوس در ابعاد کلی ۲۸۰x۱۴۰x۲۳ میلیمتر و بهره گیری از دو عدد فن ۱۲۰ میلیمتری و دو لوله پلاستیکی عرضه شده است. این مدل مطابق با جدیدترین فناوریهای کولینگ ایسوس و با بهرهگیری از هیت سینک مسی طراحی شده و برای جلوه نمایی هرچه بیشتر سیستم نورپردازی ARGB و LCD رنگی با امکان شخصیسازی آن از طریق نرمافزار Aura Sync همچنان در اختیار کاربران قرار گرفته است.
ROG Ryujin 240 با داشتن یک بلاک دومنظوره بادی/آبی علاوه بر خنک کردن پردازنده توسط آب، مدار تغذیه و درایو SSD را با ایجاد جریان هوا خنک میسازد. این خنک کنندههای مایع جدید ایسوس در سه مدل با رادیاتورهای آلومینیومی ۱۲۰ میلیمتر، ۲۴۰ میلیمتر و ۳۶۰ میلیمتری عرضه میشوند که مدل معرفی شده یک گزینه مناسب برای کامپیوترهای گیمینگ بالارده است. درصورت اورکلاک مدل مشابه با رادیاتور ۳۶۰ میلیمتری گزینه مناسبی خواهد بود. فن فوق از سوکتهای LGA 115x,1366, 2011, 2011-3, 2066 و سوکتهای AM4, TR4 پشتیبانی میکند.