داستان تحریم‌های دو طرفه یکی از مشکلاتی است که ما کاربران ایرانی سال‌ها با آنها زندگی کرده و خو گرفته‌ایم. در جدیدترین فصل این کتاب قطور، خبرهایی به نقل از برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده که نشان می‌دهد گوگل دسترسی برخی از کاربران ایرانی که از VPN استفاده می‌کردند را بسته و استفاده از خدمات آنها را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است.
طی سالیان گذشته همواره خبرهایی در مورد بستن دسترسی کاربران ایرانی به برخی سرویس‌ها از سمت داخل یا خارج مطرح شده و هر بار کاربران ایرانی راهکاری برای دور زدن این محدودیت‌ها اندیشیده و به کار بسته‌اند.
محبوب‌ترین و در عین حال ساده‌ترین راهکارها استفاده از سرویس‌های تغییر IP یا پروکسی است که شناسه اینترنتی شما را به محلی غیر از کشور مبدأ (ایران) تغییر می‌دهد تا خدمات دهنده شما را به عنوان کاربر ایرانی شناسایی نکند و از سوی دیگر بتواند از حصار اینترنت داخل کشور نیز عبور کنید.
سرویس‌های تغییر دهنده IP انواع مختلفی دارند و به دلیل هزینه‌ای که یک سرویس خصوصی یا نیمه خصوصی روی دست کاربران می‌گذارد، بسیاری از کاربران ایرانی از سرویس‌های تغییردهنده IP رایگان استفاده می‌کنند. استفاده از این سرویس‌ها به راحتی با پرچم «عمومی» خود را به گوگل معرفی می‌کنند و به دلیل استفاده آنها از پروتکل‌های ساده‌تر (برای راه‌اندازی سریعتر، آسانتر و کم‌هزینه‌تر توسط سرویس‌دهنده VPN) به راحتی قابل ردگیری هستند.
مجموعه عملیاتی که می‌تواند وضعیت و محل استفاده یک کاربر از اینترنت را به صورت واقعی نشان دهد شامل پدیده‌هایی مانند DNS Leak، IP Leak و در نهایت WebRTC هستند که شرکتی به عظمت گوگل به راحتی با استفاده از داده‌های عظیم (Big Data) خود می‌تواند، با درصد بالایی، محل واقعی اتصال کاربر به اینترنت را تشخیص دهد.
پس با وجود توضیحات عنوان شده در بالا، برای گوگل فرآیند شناسایی محل اتصال یک کاربر به اینترنت (اگرچه اندکی با زحمت) ولی ناممکن نیست.
اما علت این تصمیم گوگل چیست؟
چندی پیش گوگل سرویس مسیریابی خود روی سرویس Maps برای کاربران ایرانی را از محدودیت خارج و به آنها اجازه داد بتوانند در خیابان‌های ایران به راحتی مسیرهای خود را پیدا کنند. با اخذ این تصمیم مثبت، بسیاری از کاربران اظهار امیدواری کردند تا به مرور سرویس‌های تحریم‌شده بیشتری، لغو تحریم شده و در اختیار کاربران ایرانی قرار گیرد ولی اتفاق اخیر داستان را کمی پیچیده کرده است.
از ابتدای سال جدید اما گزارش‌های مکرری از سوی یوتیوبرهای ایرانی مطرح شده که میزان درآمد واریزی گوگل به حساب‌های آنها را کمتر از درآمد واقعی بر اساس بازدید ویدئوها عنوان کرده است.
در مورد این پدیده، تئوری شناسایی کاربران ایرانی مراجعه کننده به ویدئوها مطرح شده و به همین خاطر گوگل که عملاً تبلیغات خود را به جامعه هدفش نشان نداده (کاربر ایرانی امکان خرید سرویس یا کالای تبلیغ شده را ندارد) نیز از پرداخت حق تماشای ویدئو به ازای هر کاربر ایرانی، امتناع نموده است.
اما اگر شما از کاربران سرویس Analytics باشید داستان کمی پیچیده‌تر خواهد شد و می‌بینید که با بیشتر سرویس‌های (به اصطلاح) VPN نمی‌توانید به حساب خود وارد شوید. در این سرویس شما حق استفاده را پرداخت کرده و عملاً به گوگل سود می‌رسانید. پس با این اوصاف تئوری پشت دو نمونه فوق با هم متفاوت است.
البته برخی تحلیل‌گران موضوع قوانین مالیاتی دولت آمریکا را نیز مطرح کرده‌اند که درآمد گوگل از محل بازدید کاربران ایرانی (که مشمول تحریم هستند) را به میان کشیده و می‌تواند بر تعداد تئوری‌های فوق بیفزاید.
به هر حال گوگل هم هنوز به این اتفاق واکنشی نشان نداده و عملاً نمی‌توان علت واقعی آن را بیان و مورد تحلیل قرار داد.
حالا چه کار کنیم؟
با وجود محدودیت‌های ایجاد شده برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی احتمال قطع دسترسی کاربران به کلیه خدمات و سرویس‌های گوگل‌شان را مطرح کرده‌اند که به نظر چندان منطقی نمی‌آید. این کاربران مدعی‌اند که با مشکلات ایجاد شده، ممکن است گوگل به کل قید کاربر ایرانی را زده و حتی Google Account شما را مسدود کند.
جدای از درصد احتمال این اتفاق (که می‌تواند با اصل داستان متفاوت باشد) راهکارهای خاصی برای کاهش احتمال شناسایی در استفاده از سرویس‌های پروکسی وجود دارد که می‌توانید با جستجو در اینترنت به راحتی به آنها برسید.
همچنین تغییر محل زندگی خود در تنظیمات گوگل و ثابت کردن آن در مرورگر و ویندوز، تغییر شماره تلفن ثبت شده در حساب گوگل و … نیز راهکارهای ساده‌ای هستند که برخی کارشناسان آنها را پیشنهاد داده، اما مسلماً تنظیم همه آنها نیاز به صرف زمان زیادی داشته و مشخص نیست که تا چه حد می‌توانند کارآمد باشند.
البته اگر با وجود همه احتمالات بیان شده همچنان نگران اطلاعات مهم خود در Google Account هستید می‌توانید با مراجعه به این صفحه و سرویس Takeout از کلیه اطلاعات خود پشتیبان گرفته و نسخه پشتیبان را در حساب Gmail خود دریافت کنید
البته با فرض سناریو سیاه بسته شدن همه راه‌های دسترسی به سرویس‌های گوگل (از جمله Gmail) می‌توانید پس از اتمام فرایند تولید فایل پشتیبان در حساب خود که به دستگاه و یا ایمیل شما ارسال می‌شود، سریعاً فایل‌ها را دانلود کرده و در حافظه داخلی دستگاه خود ذخیره کنید.
لازم به ذکر است قابلیت خود رمز عبورهای ذخیره شده در حساب گوگل اکانت شما را ارائه نمی‌دهد و باید با مراجعه به این صفحه و انتخاب گزینه Export، رمز عبورهای خود را به صورت یک فایل csv دانلود و در حافظه داخلی دستگاه، ذخیره نمایید.
شهر سخت افزار به محض انتشار اطلاعات بیشتر در مورد این مشکل آن را در اختیار شما دوستان قرار خواهد داد.
