در طول یک دهه‌ی گذشته، صنعت تلویزیون تغییرات زیادی را تجربه کرده است. تلویزیون‌های CRT با LCDها جایگزین شده و پس از اندکی، تلویزیون‌های باریک LED جای آن‌ها را گرفته‌اند. تفکیک‌پذیری از سطوح پایین، به HD، سپس Full HD و پس از آن به ۴K و بیشتر رسیده و این رقابت همچنان ادامه دارد. قابلیت HDR نیز یکی از مشخصات رقابتی در تلویزیون‌های جدید است که می‌تواند آینده‌ی فناوری این محصولات را تحت تأثیر قرار دهد.
HDR چیست؟
HDR یکی از بهترین ویژگی‌هایی است که در تلویزیون‌های ۴K وجود دارد. این کلمه مخفف عبارت High Dynamic Range به معنی محدوده‌ی پویای بالا است که به تلویزیون اجازه می‌دهد طیف بسیار وسیع‌تری از رنگ‌ها را نمایش دهد. به عبارک دیگر، با کمک HDR امکان مشاهده‌ی رنگ سیاه تاریک‌تر و سفیدِ روشن‌تر مهیا می‌شود. طیف وسیع رنگ‌ها باعث می‌شود تصاویر بسیار واقعی‌تر به نظر برسند زیرا در دنیای واقعی، رنگ‌ها و سطوح روشنایی بسیار بیشتری نسبت به چیزی که در تلویزیون می‌بینیم وجود دارد.
HDR در برابر SDR
در مقایسه با Standard Dynamic Range یا SDR، می‌توانیم به افزایش عمق رنگ از ۸ به حداقل ۱۰ بیت، افزایش سطح روشنایی از ۱۰۰ نیت به حداقل ۱٫۰۰۰ نیت و قابلیت ارسال فراداده به عنوان یک سیگنال جداگانه به عنوان برتری‌های HDR اشاره کنیم.
البته، حتی اگر یک تلویزیون با قابلیت HDR خریداری کرده باشید، الزاماً تغییری ایجاد نمی‌شود زیرا تلویزیون شما برای ایجاد تصویر بهتر، نیاز به محتوای HDR نیز خواهد داشت.
امروزه چند استاندارد مختلف در حال رقابت در زمینه‌ی HDR وجود دارند. بعضی از تلویزیون‌ها تنها از محتوای با استاندارد HDR10 و بعضی دیگر از HDR10 و Dolby Vision پشتیبانی می‌کنند. محصولات جدیدتر موجود در بازار به سمت پشتیبانی از HDR10+ هم رفته‌اند و بعضی استانداردهای دیگر مثل HLG یا Hybrid Log Gamma و Technicolor Advanced HDR هم وجود دارند که البته به گستردگی سه مورد قبلی نیستند.
HDR10 و Dolby Vision
اکثر تلویزیون‌های موجودی که پشتیبانی از HDR را تبلیغ می‌کنند، در واقع تنها از استاندارد HDR10 پشتیبانی می‌کنند. این استاندارد، محبوب‌ترین گزینه بین انواع HDR است و بیشترین محتوا با این استاندارد تولید شده است.
دلیل این مسئله، این است که HDR10 علاوه بر داشتن سابقه‌ی بیشتر نسبت به سایرین، یک استاندارد باز است. هر تولیدکننده‌ی محتوایی می‌تواند بدون پرداخت هزینه‌ای برای مجوز، محتوای HDR10 تولید کند و تولیدکنندگان سخت‌افزار نیز بدون افتادن در دردسر کسب مجوز می‌توانند پشتیبانی از HDR10 را در محصول خود قرار دهند. این استاندارد در سال ۲۰۱۵ توسط اتحادیه فناوری مصرفی آمریکا معرفی شده است.
بزرگترین رقیب برای HDR10 در حال حاضر Dolby Vision است. تلویزیون‌هایی که از Dolby Vision پشتیبانی می‌کنند، قابلیت نمایش محتوای HDR10 را نیز دارند، اما معمولاً نام Dolby Vision را در جدول مشخصات خود ذکر می‌کنند. این استاندارد، از لحاظ قابلیت‌ها بدون شک از HDR10 بالاتر است.
در Dolby Vision تا ۱۰،۰۰۰ نیت روشنایی پشتیبانی می‌شود؛ در حالی که HDR10 تنها ۱،۰۰۰ نیت را پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، در Dolby Vision عمق رنگ تصاویر می‌تواند ۱۲ بیت باشد اما این مقدار در HDR10 فقط ۱۰ بیت است. برای فهم بهتر تعداد بیت‌های استفاده شده برای عمق رنگ، می‌شود گفت با ۱۰ بیت، تعداد ۱٫۰۷ میلیارد رنگ می‌توانیم داشته باشیم اما با ۱۲ بیت، این تعداد به ۶۸٫۷ میلیارد رنگ مختلف می‌رسد.
دالبی ویژن قابلیت‌های به وضوح برتر از HDR10 دارد
ضمناً در Dolby Vision، امکان قرار دادن متادیتا یا فراداده در تک تک فریم‌های تصویر وجود دارد. فراداده، اطلاعاتی اضافی در مورد محتوای اصلی است که در مورد تصاویر HDR، می‌توان آن را به عنوان راهنمایی برای چگونگی نمایش تصویر و محدوده‌ی روشنایی‌ها در آن در نظر گرفت که تولیدکننده‌ی محتوا آن را به همراه فیلم ارائه می‌کند.
در HDR10، فراداده‌ی ایستا وجود دارد. به این معنا که برای تمام طول یک فیلم، یک فراداده‌ی ثابت وجود دارد. وجود این فراداده مفید است اما اگر در طول فیلم گوناگونی زیادی در تصاویر وجود داشته باشد، مسلماً قابلیت تعریف فراداده برای هر برداشت یا حتی هر فریم، می‌تواند بسیار مؤثرتر باشد. بنابراین در این زمینه هم Dolby Vision برتری قاطعی دارد.
اما از سویی دیگر، Dolby Vision یک استاندارد اختصاصی است. برای استفاده از Dolby Vision، نیاز به یک محتوا با این استاندارد، یک پخش‌کننده با مجوز Dolby Vision و یک نمایشگر یا تلویزیون با همین قابلیت خواهید داشت. Dolby برای تمام این موارد، یک فرایند اعطای پروانه، هزینه‌ی مجوز و سخت‌افزاری خاص دارد که تولیدکنندگان باید از آن تبعیت کنند. این روند باعث بالا رفتن هزینه‌ی تولید برای سازندگان تلویزیون و تولیدکنندگان محتوا می‌شود و نتیجه‌ی آن، بالا رفتن قیمت برای شما به عنوان مصرف‌کننده خواهد بود. بسیاری از این تولیدکنندگان، ترجیح می‌دهند چنین هزینه‌هایی را پرداخت نکنند، بنابراین Dolby Vision را در محصولات زیادی نمی‌بینید. در مجموع، تلویزیون‌های Dolby Vision و محتوای با این استاندارد گستردگی بسیار کمتری نسبت به HDR10 دارند.
HDR10+ وارد می‌شود
با اینکه Dolby Vision از نظر مشخصات و کیفیت بدون شک بهتر از HDR10 است، باز هم HDR10 به دلیل باز بودن، پرطرفدارتر است و می‌توان آن را برنده‌ی نبرد فرمت‌های HDR دانست. HDR10+ که در سال ۲۰۱۷ توسط شرکت سامسونگ و آمازون ویدئو معرفی شده است، یک استاندارد بازِ جدید است که HDR10 را بهبود بخشیده و آن را برای رقابت، قدرتمندتر کرده است.
HDR10+ مانند Dolby Vision از فراداده‌ی پویا استفاده می‌کند و بر همین اساس سطوح روشنایی در هر صحنه یا هر فریم در آن می‌تواند تنظیم شود. با توجه به این مسئله، یکی از مهم‌ترین مزایای Dolby Vision نسبت به رقیبِ سخاوتمندش از بین می‌رود. علاوه بر این، در HDR10+ حداکثر سطح روشنایی از ۱٫۰۰۰ نیت در HDR10 به ۴٫۰۰۰ رسیده است که همچنان با روشنایی Dolby Vision فاصله‌ی زیادی دارد اما همین مقدار هم پیشرفت چشمگیری به حساب می‌آید.
HDR10+ مانند HDR10 یک استاندارد باز است و هر سازنده‌ی تلویزیون یا تولیدکننده‌ی محتوایی می‌تواند بدون صرف هزینه‌ی اخذ مجوز از آن استفاده کند. در مجموع، HDR10+ بسیاری از قابلیت‌های خوب Dolby Vision را بدون افزودن هزینه در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهد.
تلویزیون‌ها و پخش‌کننده‌هایی که از HDR10+ پشتیبانی می‌کنند پیش از چسباندن لوگوی HDR10+ روی محصولاتشان، تنها باید سخت‌افزار خود را به وضوح اعلام کنند. اما هیچ نیازی به استفاده از یک سخت‌افزار خاص وجود نخواهد داشت. تولیدکنندگان محتوا نیز هزینه‌ای برای تولید محتوای HDR10+ پرداخت نمی‌کنند.
نکته: HDR10+ هیچ ارتباطی با HDR+ که گوگل به عنوان یکی از ویژگی‌های عکس‌برداری HDR در گوشی‌های هوشمند پیکسل خود معرفی کرده است ندارد
آینده‌ی استانداردهای HDR
HDR10+ هنوز هم نمی‌تواند به طور کامل جایگزین Dolby Vision شود. Dolby Vision عمق رنگ ۱۲ بیتی دارد اما HDR10+ همچنان مثل HDR10 از رنگ ۱۰ بیتی استفاده می‌کند و در حالی که HDR10+ توانسته روشنایی را به ۴،۰۰۰ نیت برساند، Dolby Vision در این بخش نیز دو و نیم برابر قوی‌تر است.
این تفاوت‌ها همچنان جذاب به نظر می‌رسند، اما امروزه این موارد تفاوت چندانی ایجاد نمی‌کنند. هنوز هیچ تلویزیونی با رنگ ۱۲ بیتی وارد بازار نشده است. ضمن اینکه تلویزیون‌های موجود حداکثر ۴،۰۰۰ نیت روشنایی را پشتیبانی می‌کنند. به عبارت دیگر، HDR10+ برای سخت‌افزارهای موجود، به اندازه‌ی کافی خوب است.
سونی در نمایشگاه CES 2018 یک تلویزیون با روشنایی ۱۰،۰۰۰ را به نمایش گذاشت اما این محصول هنوز هم تنها یک نمونه‌ی نمایشی بوده و به بازار وارد نشده است. می‌شود گفت Dolby Vision گزینه‌ی آینده‌دارتری نسبت به HDR10+ است اما باید ببینیم در آینده چه استانداردی جایگزین HDR10+ می‌شود و تا چه حد می‌تواند آن را بهبود دهد.
پشتیبانی از HDR10+
از زمان نمایشگاه CES 2018 به بعد، تعداد دستگاه‌های پشتیبانی‌کننده از HDR10+ رشد بالایی داشته است. همانطور که از سازنده‌ی استاندارد انتظار می‌رود، تمام تلویزیون‌های ۴K سال ۲۰۱۹ سامسونگ، به همراه بعضی از تلویزیون‌های ۲۰۱۸ به خصوص محصولات گران‌قیمت UHD و QLED این شرکت، از HDR10+ پشتیبانی می‌کنند.
در محصولات قدیمی‌تر نیز، تلویزیون‌های HDR سال ۲۰۱۷ سامسونگ از موتور پردازش تصویری استفاده می‌کنند که با بروزرسانی فریمور، می‌توانند به این قابلیت دست پیدا کنند. پخش‌کننده‌های بلو-ری Ultra HD محصول سال ۲۰۱۷ سامسونگ مثل M9500، M8500 و M7500 نیز با بروزرسانی به آخرین نسخه از فریمور، قابلیت پخش محتوای HDR10+ را خواهند داشت.
در قالب کوچک‌تر نیز، گوشی‌های سری گلکسی اس۱۰ و همچنین سری گلکسی نوت ۱۰، علاوه بر قابلیت پخش محتوای HDR10+، توانایی ضبط ویدئو با این استاندارد را نیز دارند.
پاناسونیک نیز که در کنار سامسونگ و استودیوی ۲۰th Century Fox یکی از سه عضو ائتلاف فناوری‌های HDR10+ است، در تمامی تلویزیون‌های ۴K سال جاری میلادی، از HDR10+ پشتیبانی می‌کند. البته اکثر محصولات جدید پاناسونیک در کنار HDR10+، از Dolby Vision نیز پشتیبانی می‌کنند. پخش‌کننده‌های بلو-ری سال ۲۰۱۹ پاناسونیک نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در مورد تلویزیون‌ها و پخش‌کننده‌های سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ نیز اکثر آن‌ها با بروزرسانی فریمور این قابلیت را خواهند یافت.
شرکت فیلیپس نیز در سال ۲۰۱۸ تصمیم گرفته است که HDR10+ را در محصولات جدید خود، جایگزین Dolby Vision کند. البته در سال جاری، محصولات دیگری با پشتیبانی از هر دو استاندارد HDR10+ و Dolby Vision توسط فیلیپس تولید شده‌اند.
از سوی دیگر، ال‌جی به عنوان بزرگترین پشتیبان Dolby Vision در تولیدکنندگان تلویزیون، بعید است به سمت پشتیبانی از فرمتی که رقیب سنتی‌اش ایجاد کرده حرکت کند. سونی نیز تاکنونن تنها به پشتیبانی از Dolby Vision متعهد بوده و به نظر نمی‌رسد تصمیم خود را عوض کند.
از حیث محتوا، استودیوی روباه قرن بیستم به همراه برادران وارنر چندین عنوان را در همان ابتدا با فرمت HDR10+ وارد بازار کرده‌اند. این فرمت از طریق Amazon Prime Video نیز در اروپا و امریکا در دسترس است. سرویس جریان آنلاین ویدئویی Rakuten TV در اروپا نیز به زودی محتوای HDR10+ خود را برای تلویزیون‌های سامسونگ منتشر خواهد کرد.
